Erik Verlinde
Computerbits zijn precies dezelfde als die van de donkere energie. Materie wordt gemaakt uit dezelfde informatie die elders in de donkere energie zit.
Tim Berners Lee
Weinig wetenschappelijke toepassingen hebben ons leven sterker veranderd dan de computer Tim Berners Lee Geboren 1955 Ga 2500 jaar terug in de tijd en bedenk hoe Anaximander (circa 611-547 v.C.) met de mysteries van het bestaan worstelde. Zap dan door de eeuwen naar het nu en probeer te overzien hoe ons begrip van de wereld […]
Stephen Hawking
Stephen Hawking probeerde de quantumtheorie te verenigen met gravitatietheorie Stephen Hawking 1942-2018 Stephen Hawking is een van de belangrijkste, en in ieder geval een van de beroemdste theoretische natuurkundigen van de laatste vijftig jaar. Hij staat bekend om zijn pogingen de algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein (1879-1955) uit te breiden en leverde nieuwe inzichten op […]
James Dewey Watson
Hawking probeerde de Quantumtheorie te verenigen met de gravitatietheorie James Dewey Watson Geboren 1928 Een van de belangrijkste ontdekkingen van de 20ste eeuw werd nog interessanter omdat het verhaal erachter alle ingrediënten bevatte van een echt drama: een wedloop met de tijd voor een prijs die de wereld zou veranderen, winnaars en verliezers, persoonlijke conflicten, […]
Rosalind Franklin
Rosalind Franklin was de miskende hoofdspeler van de genetica Rosalind Franklin 1920-1958 Weinig verhalen in de geschiedenis van de wetenschap zijn zo fascinerend als dat van de wedren om de structuur van DNA te ontrafelen. De sleutel tot het begrip van desoxyribonucleïnezuur, dat mede de informatiedragende chromosomen vormt, was de sleutel tot het begrip van […]
Jonas Salk
Degene die een vaccin tegen polio kon vinden, was op slag een nationale held Jonas Salk 1914-1995 Halverwege de 19de eeuw was de medische wetenschap zo ver gevorderd dat veel ziekten door een vaccin konden worden voorkomen of effectief konden worden behandeld. Een ziekte waartegen nog geen aanpak bestond, was polio, welke ziekte extra wreed […]
Alan Turing
On computable numbers van Turing is het begin van het computertijdperk Alan Turing 1912-1954 Alan Turing, de visionaire wetenschapper wiens naam voor altijd onlosmakelijk verbonden zal zijn met de computer, was eerst en vooral een uitnemend wiskundige. Als reactie op het `onvolledigheidstheorema’ van Kurt Giidel (1906-1978) ontwierp Turing een hypothetische computer als hulpmiddel voor de […]
William Shockley
De uitvinder van de transistor was in zijn latere leven helaas een controversieel persoon William Shockley 1910-1989 Sinds er omroepinstanties zijn heeft men gezocht naar middelen om de kracht van elektrische signalen in ontvangstapparaten te vergroten. Tot halverwege de 20ste eeuw was men niet verder gekomen dan de vacuümbuis. Die voldeed enigszins, maar was onbetrouwbaar, […]
Edward Teller
Teller was een belangrijke voorstander van de waterstofbom en het ‘Star Wars’-project Edward Teller 1908-2003 Er is weinig dat de psyche van de wereld meer kan hebben beroerd dan de in 1945 op Japan afgeworpen atoombommen. De omvang en de afschuwelijke gevolgen van de twee bombardementen op Hiroshima en Nagasaki overtuigden de meesten er wel […]
Frank Whittle
Whittle besefte het belang van een toestel dat met hoge snelheid op grote hoogte kon vliegen Frank Whittle 1907-1996 De gebroeders Wright hadden in 1903 de wereld het vliegtuig geschonken, waarna de afstanden op de aardbol geringer waren geworden. Hoewel de ontwikkeling van propeller-toestellen de tientallen jaren daarna niet stilstond, leek de luchtvaart toentertijd nog […]
Robert Oppenheimer
‘Ik ben de dood geworden, de vernietiger van werelden’ Robert Oppenheimer 1994-1967 Ik ben de Dood geworden, de vernietiger van werelden: Dat waren dewoorden van Robert Oppenheimer, een citaat uit de Bhagavad-Gita,nadat hij de eerste test van de atoombom had gezien. Zijn woorden gaven de zware last weer die velen van de belangrijkste natuurwetenschappers tijdens […]
Linus Carl Pauling
‘Ik wilde de wereld begrijpen!’ Linus Carl Pauling, gevraagd waarom hij wetenschapper is geworden Linus Carl Pauling 1901-1994 Linus Carl Pauling staat vooral bekend om zijn bijdragen aan de structurele chemie en aan zijn toepassing van de quantumtheorie op dit terrein, en ook omdat hij het fundament legde voor de moleculaire biologie. Later in zijn […]
Werner Heisenberg
Werner Heisenberg 1901-1954 Van een deeltje kunnen we alleen de positie of de impuls kennen, niet beide tegelijk De ontwikkeling door Heisenberg in 1925 van de matrixrekenmethode bracht onenigheid teweeg in de exclusieve wereld van de quantumtheorie. Als vele andere natuurkundigen had ook Heisenberg nagedacht over de vraag of elektronen en andere atomische verschijnselen zich […]
Enrico Fermi
‘De Italiaanse zeeman,’ zo werd in code doorgegeven, ‘is geland in de nieuwe wereld’ Enrico Fermi 1901-1954 Enrico Fermi was zonder twijfel de begaafdste Italiaanse wetenschapper van de 20ste eeuw en een van de meest briljante Italianen na Galileo Galilei. Hij had waarschijnlijk geen idee van de uiteindelijke uitkomst van de experimenten die hij in […]
Louis de Broglie
Als golven zich als deeltjes kunnen gedragen, waarom deeltjes dan niet als golven? Louis de Broglie 1892-1987 Louis prins de Broglie had waarschijnlijk een van de meest ongebruikelijke familiegeschiedenissen in de quantumfysica. Zijn titel van prins had hij te danken aan de diensten die zijn voorvaderen hadden verleend aan de Oostenrijkers tijdens een eerdere oorlog. […]
Frederick Banting
In de tijd van aids en ebola vergeet men wel eens dat diabetes ook een dodelijke ziekte was Frederick Banting 1891-1941 Tot het begin van de twintigste eeuw was diabetes een genadeloze ziekte. In 1921, na slechts enkele maanden van experimenteren, bereikte de Canadees Frederick Grant Banting een doorbraak in de behandeling, die haast van […]
Sir James Chadwick
Chadwicks ontdekking van het neutron maakte de ontwikkeling van de atoombom mogelijk Sir James Chadwick 1891-1974 De Engelsman James Chadwick had al een carrière als natuurkundige achter de rug, voornamelijk als assistent van Ernest Rutherford (1871-1937), voordat hij de doorbraak maakte die hem op deze plaats in dit boek doet belanden. Door zijn ontdekking van […]
Edwin Hubble
Toen Edwin Hubble de afstand van de sterrenstelsel tot de aarde mat, ontdekte hij dat ze wegvluchten Edwin Hubble 1889-1953 De man die een compleet nieuw beeld gaf van de zeepbel waarin we leven was bijna verloren gegaan voor de astronomie. Zijn oorspronkelijke belangstelling ging uit naar boksen en rechten. Tijdens zijn studie astronomie en […]
Henry Moseley
Jonggestorven in Gallipoli, verdient Moseley een plaats tussen de groten van de wetenschap Henry Moseley 1887-1915 Er waren verschillende toekomstige Nobelprijswinnaars die met Ernest Rutherford werkten aan de Universiteit van Manchester enkele jaren voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Een van hen die deze prijs had kunnen winnen, maar van een veelbelovende wetenschappelijke carrière […]
Erwin Schrödinger
Erwin Schrödinger liet het idee van deeltjes los en betoogde dat alles een soort golf was Erwin Schrödinger 1887-1961 De jaren 1920-1930 waren hoogtijdagen voor de quantumtheorie en een van de vele natuurkundigen die deze nieuwe richting kozen was Erwin schrödinger . Hij was geboren in Wenen in een familie van rijke kooplieden. schrödinger grootmoeder […]
Niels Bohr
Elektronen bestonden alleen in ‘vaste’ banen, waar ze geen energie uitstraalden Niels Bohr 1885-1962 Er zijn niet veel 20ste-eeuwse natuurkundigen die in één adem worden genoemd met Albert Einstein (1879-1955), maar de Deen Niels Bohr is een van hen. Hij leverde een belangrijke bijdrage aan de quantumtheorie van Max Planck (1858-1947), loste problemen op met […]
Robert Goddard
‘Ieder visioen is bespottelijk tot het werkelijkheid wordt’ Robert Goddard 1882-1945 Niet zelden was de droom van gisteren de hoop van vandaag en de realiteit van morgen.’ (Robert Hutchings Goddard, 1904). Dit is waarschijnlijk niet de gedachte van de gemiddelde eindexamenleerling, maar de pionier van de moderne rakettechnologie was nooit een gemiddelde leerling. Vanaf zijn […]
Alexander Fleming
De ontdekking van penicilline was een combinatie van geluk en wetenschappelijk onderzoek Alexander Fleming 1881-1955 Alexander Fleming leidde een onopvallend leven tot de toevallige ontdekking van een schimmelcultuur in zijn laboratorium in september 1928. Zelfs de tien jaar nadat hij de ontdekking had gedaan die miljoenen levens zou redden, veranderde er nog weinig. Het duurde […]
Albert Einstein
‘Wetenschap zonder religie is lam; religie zonder wetenschap is blind’ Albert Einstein 1879-1955 Het invloedrijkste van de drie artikelen die Einstein in 1905 publiceerde, was zonder twijfel dat over de ‘speciale’ relativiteitstheorie. Hierin werd de idee geformuleerd dat de natuurwetten gelijk zijn voor verschillende waarnemers, waar die zich ook bevinden, zolang ze ten opzichte van […]
Frederick Soddy
‘Wetenschap zonder religie is lam; religie zonder wetenschap is blind’ Frederick Soddy 1877-1956 Misschien was hij niet zo briljant als zijn tijdgenoot Ernest Rutherford (1871-1937), maar Frederick Soddy was zeker een belangrijke figuur voor het begrip van het fenomeen radioactiviteit, vooral van radioactief verval. De Engelse scheikundige had zijn eerste doorbraak toen hij na samenwerking […]
Guglielmo Marconi
De radio uitzending over de atlantische oceaan haalde de laatste twijfelaars over Guglielmo Marconi 1874-1937 Sommige mensen doen wonderlijke ontdekkingen en anderen profiteren ervan. Guglielmo Marconi was niet echt een wetenschapper, maar meer een briljante aanpasser van vindingen die andere onderzoekers deden. De belangrijkste van hen was die van Heinrich Rudolf Hertz (1857-1894; de ontdekking […]
De gebroeders Wright
De gebroeders Wright beseften al snel dat zweefvliegtuigen niet te sturen waren De gebroeders Wright, Wilbur 1867-1912 Orville 1871-1948 De gebroeders Wright waren niet altijd in de vliegerij geïnteresseerd. Hun eerste gezamenlijke project, nadat ze van school kwamen, was het opzetten van hun eigen krant. Later richtten ze zich op fietsen en openden hun eigen […]
Ernest Rutherford
De ontdekking dat atomen eenvoudige uit elkaar konden vallen, was opmerkelijk Ernest Rutherford 1871-1937 Na de ontdekking in 1896, door Antoine-Henri Becquerel (1852-1908), van radioactiviteit, was een aantal wetenschappers verantwoordelijk voor een beter begrip van het fenomeen, onder wie natuurlijk Marie Curie (1867-1934). De persoon die het meest deed voor het doorgronden van radioactiviteit en […]
Marie Curie
Tot op heden zijn de notitieboekjes van Marie Curie te radioactief om aan te pakken Marie Curie 1867-1934 Los van wat ze heeft bereikt, is Marie Curie ook belangrijk in de geschiedenis van de wetenschap omdat ze een pioniersrol vervulde voor andere vrouwen die na haar dat terrein zouden betreden. Ze was zonder meer de […]
Thomas Hunt Morgan
Thomas kweekte de fruitvlieg vanaf 1908, het maakte hem beroemd Thomas Hunt Morgan 1866-1945 De ‘herontdekking’, in 1900, van de erfelijkheidswetten, voor het eerst beschreven door Johann Gregor Mendel (1822-1884) gaf veel biologen het idee dat ze eindelijk een manier hadden gevonden om overerving te kunnen beschrijven en om Charles Darwins theorieën te onderbouwen. De […]
Leo Baekeland
Leo Baekeland joeg de Amerikaanse droom na en werd daar rijkelijk voor beloond Leo Baekeland 1863-1944 Leo Baekeland werkte eerst als chemicus voor een fotobedrijf en begon in 1891 een eigen fotolaboratorium. In 1893 startte hij met de fabricage van fotopapier, dat hij de naam Velox gaf, en zes jaar later werd zijn bedrijf gekocht […]
Max Planck
Max Planck ontdekte de wet die de wetenschap zou veranderen bij toeval Max Planck 1858-1947 Wanneer begon de ‘moderne’ tijd in de wetenschappen? In de 19de eeuw was er op alle wetenschapsgebieden vooruitgang geboekt die het begin van een nieuwe periode konden inluiden. Voor de natuurkunde is het antwoord heel eenvoudig: 1 januari 1900. Op […]
Heinrich Rudolf Hertz
De term ‘hertz’ komt iedereen die wel eens naar de radio luistert bekend voor Heinrich Rudolf Hertz 1857-1894 Hertz kwam uit een welgestelde familie en begon zijn studie aan de Universiteit van München. In 1878 ging hij naar de Universiteit van Berlijn, waar hij in 1880 afstudeerde, op 23-jarige leeftijd. In 1885 werd hij professor […]
Sigmund Freud
‘Droomduiding is de koninklijke weg naar de onbewuste activiteiten van de geest’ Sigmund Freud 1856-1939 Sigmund Freud heeft tot op de dag van vandaag veel invloed op de wetenschap. Toch zijn de methoden van de man die de wereld veranderde op zijn best onwetenschappelijk en op zijn slechtst simplistisch, vinden sommige critici. Psychologen en psychiaters […]
Sir John Joseph Thomson
‘Corpuscles ‘, de kleine, negatief geladen deeltjes, werden herdoopt tot ‘elektronen’ Sir John Joseph Thomson 1856-1940 Voor het begin van de 20ste eeuw, toen veel wetenschappers dachten dat de belangrijkste ontdekkingen op hun vakgebied al waren gedaan, verscheen de Engelsman John Joseph Thomson op het toneel en scheurde deze notie aan flarden. Net als in […]
Nikola Tesla
Nikola Tesla raakte geïnteresseerd in het idee om elektriciteit draadloos te transporteren Nikola Tesla 1856-1943 Er waren niet veel tijdgenoten van Thomas Edison (1847-1931) die hem met succes bestreden, maar een van de personen die daarin slaagden was een voormalige werknemer van de grote uitvinder. Nikola Tesla, een elektrotechnisch ingenieur die in het huidige Kroatië […]
Paul Ehrlich
Ehrlichs ‘magische kogel’ werd het medicijn tegen ziekten als tuberculose en syfilis Paul Ehrlich 1854-1915 Na het werk van Edward Jenner (1749-1823) en Louis Pasteur (1822-1895) werd de betekenis van vaccinaties algemeen begrepen. Maar aan het begin van de 20ste eeuw bestonden er nog tal van dodelijke ziekten waartegen geen remedie bestond. Wetenschappers gingen daarom […]
Antoine Henri Becquerel
Bij onderzoek van röntgenstralen in 1896 ontdekte Becquerel bij toeval de radioactiviteit Antoine Henri Becquerel 1852-1908 Wilhelm Conrad Röntgens ontdekking van X-stralen in 1895 leidde tot een vloedgolf van onderzoekingen om meer te weten te komen over de eigenschappen ervan. Een van de wetenschappers die door Wintgens ontdekking werden gestimuleerd was de Fransman Antoine-Henri Becquerel. […]
Alexander Graham Bell
De uitvinder van de telefoon wijdde een groot deel van zijn leven aan het werken met doven Alexander Graham Bell 1847-1922 Hoewel Alexander Graham Bell al voor zijn 30ste het tot zijn tijd onvoorstelbare idee om spraak over te brengen via een metaaldraad had verwezenlijkt, had hij op dat moment al heel wat meegemaakt. De […]
Thomas Alva Edison
‘Tot de mens een grashalm kan namaken, lacht de natuur om “wetenschappelijke” kennis’ Thomas Alva Edison 1847-1931 Thomas Alva Edison, die van Nederlandse herkomst was, deed niet alleen tal van wereldberoemde uitvindingen, maar zou ook hebben gezegd: ‘Genialiteit is 1 procent inspiratie en 99 procent transpiratie: Deze uitspraak is een treffende samenvatting van zijn arbeidsethos. […]
Wilhelm Conrad Röntgen
Röntgens X-stralen maakten botten als schaduwen zichtbaar op een scherm Wilhelm Conrad Röntgen 1845-1923 Tegenwoordig is het gebruik van röntgenstralen, vooral in ziekenhuizen, algemeen bekend, maar nog maar iets meer dan een eeuw geleden waren zelfs vooraanstaande wetenschappers zich niet van het bestaan ervan bewust. Het was een toevallige ontdekking door de Duitse onderzoeker Wilhelm […]
Dmitri Mendelejev
Dmitri Mendelejev , de ontdekker van het periodiek systeem, verloor de Nobelprijs met één stem Dmitri Mendelejev 1834-1907 Dmitri Mendelejev werd geboren als laatste kind in een groot gezin uit Tobolsk in Siberië. Zijn blinde vader kon het gezin niet onderhouden en daarom dreef zijn moeder een glasfabriek. In deze situatie kreeg Mendelejev slechts gebrekkig […]
Wilhelm Gottlieb Daimler
Wilhelm Gottlieb Daimler, de man die de autorevolutie mogelijk heeft gemaakt, hield niet van autorijden Wilhelm Gottlieb Daimler 1834-1900 De Duitser Gottlieb Daimler had zich al een groot deel van zijn leven met motoren beziggehouden toen hij de baanbrekende ontdekking deed die de loop van de geschiedenis zou veranderen. Daimler was er al vroeg van […]
Alfred Nobel
Toen Alfred Nobel zijn fabriek niet mocht herbouwen, zette hij zijn onderzoek voort op een boot Alfred Nobel 1833-1896 Alfred Bernhard Nobel is een bijzonder persoon in dit webpagina. Zijn onderzoek en uitvindingen waren belangrijk, maar op zich misschien niet voldoende om hier vermeld te worden. Het feit echter dat zijn naam door de naar […]
James Clerk Maxwell
‘De meeste diepgaande en vruchtbaarste ideeën sinds Isaac Newton’ James Clerk Maxwell 1831-1879 De Schotse natuurkundige James Clerk Maxwell verrichtte zijn baanbrekende werk aan elektromagnetisme vooral in de jaren zestig van de 19de eeuw, toen hij hoogleraar was aan King’s College in London. Hij onderzocht Faradays elektrische en magnetische krachtvelden en begon een verklaring te […]
William Thomson Kelvin
De kelvin temperatuurschaal definieert het absolute nulpunt als -273 ⁰C William Thomson Kelvin 1824-1907 De Schot William Thomson was duidelijk al vroeg voorbestemd voor grote dingen: als tienjarige werd hij toegelaten tot de Universiteit van Glasgow. Na daar natuurwetenschappelijke onderwerpen te hebben gestudeerd ging hij naar Cambridge, waar hij in 1845 afstudeerde. Het jaar daarop […]
Jean Joseph Lenoir
‘Als ik groot ben, ga ik machines uitvinden, machines die helemaal alleen werken’ Jean Joseph Lenoir 1822-1900 Het is nauwelijks te geloven dat de inwendige verbrandingsmotor, die tegenwoordig het hart vormt van elke auto, al in 1680 werd geschetst door de vermaarde Nederlandse wetenschapper Christiaan Huygens (1629-1695). In dat jaar maakte hij een ontwerp van […]
Johan Gregor Mendel
Toen Johan Gregor Mendel, de vader van de genetica, examen deed, was biologie zijn slechtste vak Johan Gregor Mendel 1822-1884 Het werk van de Oostenrijkse monnik Johann Gregor Mendel was van grote betekenis voor de ontwikkeling van de biologie en vormde op zich een nieuwe tak van wetenschap. Maar tijdens zijn leven werd zijn werk […]
Louis Pasteur
Het pasteurisatieproces droeg veel bij aan de verbetering van het gisten van wijn en bier Louis Pasteur 1822-1895 Louis Pasteurs naam is vooral bekend vanwege het door hem ontwikkelde pasteurisatieproces. Hoewel Louis Pasteur scheikundige was, lagen zijn belangrijkste prestaties op medisch gebied en hij wordt door velen gezien als de belangrijkste 19de-eeuwse medische onderzoeker. Zijn […]
James Joule
De ontdekker van de eerste hoofdwet van de thermodynamica was bierbrouwer van beroep James Joule 1818-1920 Tot diep in de 19de eeuw begrepen wetenschappers nog niet goed wat warmte precies was. Algemeen werd aangenomen dat warmte een soort tijdelijke vloeistof – `calorique’ of warmtestof genaamd – was, die werd vastgehouden door of vrijkwam uit materie. […]
Charles Darwin
De ontdekker van de eerste hoofdwet van de thermodynamica was bierbrouwer van beroep Charles Darwin 1809-1881 De kiem voor Darwins prestaties werd gelegd tijdens expeditie van de Beagle (1831-1836), die delen van de kustlijn van Zuid-Amerika en eilanden in de Grote Oceaan in kaart moest brengen. Darwin, die in die tijd theologie studeerde, was steeds […]
Michael Faraday
Michael Faraday werd door Albert Einstein beschouwd als één van de invloedrijkste natuurkundigen Michael Faraday 1791-1867 Michael Faraday wordt gezien als een van de grootste experimentele wetenschappers uit de geschiedenis. Albert Einstein (1879-1955) beschouwde hem als een van de belangrijkste natuurkundigen die ooit hadden geleefd. Desondanks was het alleen aan enkele toevallige gebeurtenissen in zijn […]
Charles Babbage
Zijn apparaat ‘kon beter gebruikt worden om uit te rekenen wanneer het van nut zou zijn’ Charles Babbage 1791-1871 Toen Charles Babbage in 1871 stierf, dreef de Times de spot met hem, zijn werk was nauwelijks bekend bij het grote publiek en de enkeling die het kende had er meestal weinig waardering voor. Richard Sheepshanks, […]
Joseph Gay Lussac
Joseph Gay Lussacs experimenten waren beroemd door het spectaculaire karakter ervan Joseph Gay Lussac 1778-1850 In 1809 ontsnapte de Fransman Joseph-Louis Gay-Lussac ternauwernood aan de dood. Hij had grote hoeveelheden natrium en kalium gemaakt, nadat de Engelsman Humphry Davy deze elementen voor het eerst met succes had geïsoleerd, en begon ze te gebruiken bij andere […]
Amedeo Avogadro
Amedeo Avogadro’s theorie werd, ondanks het cruciale belang, totaal genegeerd tijdens zijn leven Amedeo Avogadro 1776-1856 Stel je voor dat je een groot deel van je leven enthousiast besteedt aan wetenschappelijk werk en dat je bijdrage aan de vooruitgang ervan uit één enkele prestatie of theorie bestaat. Dat is iets wat heel wat wetenschappers overkomt, […]
André Marie Ampére
André Marie Ampére, de grondlegger van het elektromagnetisme, had geen gelukkig leven André Marie Ampére 1775-1836 De Deen Hans Christian Oersted (1777-1851) was de eerste die liet zien dat een elektrische stroom een kompasnaald kon doen afbuigen, waarmee hij het verband tussen elektriciteit en magnetisme aantoonde. De Engelsman Michael Faraday (1791-1867) maakte als eerste gebruik […]
John Dalton
De atoomtheorie van John Dalton zou de basisprincipes van natuur en scheikunde veranderen John Dalton 1766-1844 Een groot deel van zijn leven was de Engelse quaker John Dalton voornamelijk geïnteresseerd in het weer. In het natte Cumbria waar hij woonde, hield hij van 1787 tot aan zijn dood een dagboek bij van alle meteorologische verschijnselen […]
Edward Jenner
Pokken was een meedogenloze ziekte, waar één op de vijf geïnfecteerden aan stierf Edward Jenner 1749-1823 De snelle ontwikkeling van de wetenschap in de 18de eeuw bracht niet alleen een verandering teweeg in het begrip dat mensen hadden van de wereld, maar was ook van invloed op hun dagelijks leven. Weinig wetenschappers zouden zo’n invloed […]
Alessandro Volta
Om de stroomsterkte van zijn batterijen te meten, gebruikte Alessandro Volta zijn tong Alessandro Volta 1745-1827 Hoewel de studie van de elektriciteit vooruitgang begon te boeken dankzij het werk van Benjamin Franklin (1706-1790) en anderen, was er nog steeds geen betrouwbare manier om een elektrische stroom te produceren en op te slaan. Dit was een […]
Antoine Lavoisier
Antoine Lavoisier, de belangrijkste Franse wetenschapper van zijn tijd, eindigde onder de guillotine Antoine Lavoisier 1743-1794 Hoewel anderen wellicht ook voor de titel in aanmerking komen, wordt de Fransman Antoine Lavoisier door de meesten beschouwd als de enige echte grondlegger van de moderne scheikunde. Weliswaar verrichtte hij vaak soortgelijk onderzoek als Henry Cavendish (1731-1810), Joseph […]
Karl Wilhelm Scheele
Karl Wilhelm Scheele was een man die letterlijk zijn leven gaf voor de wetenschap Karl Wilhelm Scheele 1742-1786 Een van de weinige concurrenten van Joseph Priestley wat betreft de 18de-eeuwse experimentele scheikunde had meer dan alleen de liefde voor het uitvoeren van proeven met hem gemeen. De Zweed Karl Wilhelm Scheele was net als Priestley […]
Joseph Montgolfier
Door papier te verbranden kwamen de broers op het idee om een luchtballon te maken Joseph Montgolfier 1740-1810 De gebroeders Montgolfier, Joseph en Étienne, hadden veertien broers en zusters, en allen groeiden op nabij Lyon, waar hun vader een papierfabriek had. Het was hun opgevallen dat wanneer papier wordt verbrand boven open vuur, de verbrande […]
Charles de Coulomb
Charles de Coulomb meende dat elektriciteit en magnetisme twee aparte ‘fluïdums’waren Charles de Coulomb 1736-1806 Charles Augustin de Coulomb was telg van een prominente juristenfamilie in de Languedoc in Zuid-Frankrijk. Hij groeide op in Angouléme, de hoofdstad van de Angoumois. Het gezin Coulomb verhuisde naar Parijs, waar hij naar het Collège Mazarin ging. Hier kreeg […]
James Watt
De ontwikkeling van de rotatiemotor zorgde voor de mechanisering van de industrie James Watt 1736-1819 James Watt wordt ten onrechte vaak beschouwd als degene die de stoommachine heeft uitgevonden. In werkelijkheid had Thomas Newcomen dit al een kwarteeuw eerder gedaan, nog voor Watt geboren was. De machines van Watt hebben echter veel meer invloed gehad. […]
Joseph Priestley
Het wetenschappelijke werk van Priestley hield op na zijn gedwongen vertrek naar de VS Joseph Priestley 1733-1804 Joseph Priestley was niet in de eerste plaats een man van de natuurwetenschap, maar toch was hij een van de belangrijkste Britse experimenteel scheikundigen van de 18de eeuw. Hij was opgeleid als unitarische dominee en was zeer geïnteresseerd […]
Henry Cavendish
Sommige ontdekkingen van Henry Cavendish waren hun tijden een halve eeuw vooruit Henry Cavendish 1731-1810 Hét voorbeeld van de krankzinnige, excentrieke geleerde is wel Henry Cavendish. Hij was lid van de Engelse adel en erfde halverwege zijn leven een enorme som geld. Dit geld gebruikte hij onder meer om zijn vreemde gedrag te bekostigen. Hij […]
Joseph Black
Latente: materie absorbeert warmte terwijl de temperatuur gelijk blijft Joseph Black 1728-1799 Joseph Black werd geboren in Bordeaux als zoon van een wijnhandelaar en studeerde aan de universiteiten van Belfast en later Glasgow. In Glasgow was de bekende scheikundige William Cullen zijn studiebegeleider, al groeide hun relatie al spoedig uit tot die van professor en […]
Benjamin Franklin
Behalve zijn vele uitvindingen heeft Benjamin Franklin ook een bibliotheek en een universiteit nagelaten Benjamin Franklin 1706-1790 Benjamin Franklin bezat een zeldzame kwaliteit. Anders dan de meeste anderen in dit boek, wier uitzonderlijke talenten zich beperkten tot de wetenschap, blonk de Amerikaan Franklin uit op allerlei verschillende terreinen. In ‘een tijdsbestek van vijf jaar (1747-1752) […]
Daniel Fahrenheit
Daniel Fahrenheit bedacht de kwikthermometer, die voor de doorbraak in temperatuurmeting zorgde Daniel Fahrenheit 1686-1736 Daniel Fahrenheit bracht het grootste deel van zijn arbeidzame leven door in Nederland. Hij werd geboren in de toenmalige Duitse stad Danzig, het huidige Gdansk, als de oudste van vijf kinderen. Toen hij vijftien was, stierven zijn ouders na het […]
Thomas Newcomen
Thomas Newcomen verschafte de krachtbron voor de industriële revolutie Thomas Newcomen 1663-1729 ls de Industriële Revolutie de wereld heeft veranderd, moet de man die de daarvoor benodigde krachtbron verschafte, geprezen worden. Thomas Newcomen was die man, de uitvinder van ‘s wereld eerste bruikbare lagedrukstoommachine. Newcomen had helemaal niet de bedoeling gehad om de ontwikkeling van […]
Edmund Halley
Edmund Halley heeft meer gedaan dan het ontdekken van een terugkerend kosmisch verschijnsel Edmund Halley 1656-1742 Vaak wordt een overleden beroemdheid herdacht vanwege één enkele ontdekking, theorie of uitvinding. De Engelse astronoom en wiskundige Edmund Halley is hiervan misschien wel het beste voorbeeld, door de ontdekking van de komeet die nu zijn naam draagt. Toch […]
Isaac Newton
‘Indien ik verder zag dan anderen, komt dat doordat ik op de schouders van reuzen stond’ Isaac Newton 1642-1727 Het is ondoenlijk om het leven en de invloed van Isaac Newton, over wie talloze boeken en artikelen zijn geschreven, recht te doen op deze website. Hij is een van de grootste wetenschappers aller tijden. Een […]
Robert Hooke
Robert Hooke beschuldigde Isaac Newton van plagiaat, wat leidde tot een levenslange vete tussen hen Robert Hooke 1635-1703 De Engelsman Robert Hooke is wellicht de meest onderschatte wetenschapper van de 17de eeuw. Hij voerde experimenten uit op verschillende terreinen en boekte daarbij grote vorderingen. Toch heeft hij juist vanwege zijn brede belangstelling zijn ideeën nooit […]
Antonie van Leeuwenhoek
Hij ontdekte protozoa wanneer zijn uitwerpselen ‘wast losser dan normaal’ waren Antonie van Leeuwenhoek 1632-1723 Moet iemand zich volledig richten op de wetenschap, veel geld hebben en van aristocratische komaf zijn om revolutionaire ontdekkingen te doen? In de 17de eeuw meestal wel, toen het merendeel der wetenschappers tot de adel behoorde – en financieel onafhankelijk […]
Christiaan Huygens
Zijn sleutelgedachte over het gedrag van licht ging tegen Isaac Newton in en is lang genegeerd Christiaan Huygens 1629-1695 Christiaan Huygens uit Den Haag wordt wel gezien als de op een na belangrijkste natuurwetenschapper van de 17de eeuw. Hij was de zoon van de diplomaat en schrijver Constantijn Huygens en kwam al vroeg in aanraking […]
Robert Boyle
Wet van Robert Boyle: druk is omgekeerd evenredig met volume bij constante temperatuur Robert Boyle 1627-1691 Robert Boyle, die werd geboren in het huidige Ierland als veertiende kind van de rijkste man van het toenmalige Groot-Brittannië, genoot alle voorrechten van een aristocratische opvoeding. Eerst ging hij naar Eton en daarna kreeg hij privé-onderwijs. Hij zette […]
Blaise Pascal
Op 21-jarige leeftijd had Blaise Pascal in feite het eerste rekenapparaat vervaardigd Blaise Pascal 1623-1662 Een van de voordelen van het wonderkind-zijn is dat je, als je vroegtijdig sterft, toch voldoende tijd hebt gehad om alles uit je capaciteiten te halen. Blaise Pascal, een Fransman die al op 39-jarige leeftijd overleed, was zo’n wonderkind. Hoewel […]
René Descartes
‘Geef me materie en beweging en ik construeer het heelal’ René Descartes 1596-1650 René Descartes wordt wel beschouwd als de eerste echt ‘moderne’ wiskundige en filosoof. Zijn systematische, logische benadering van kennis was zeker revolutionair en zou drie eeuwen lang de filosofie beheersen. Wat misschien nog belangrijker is, is dat zijn benadering een doorbraak veroorzaakte […]
Jan Baptist van Helmont
Van Helmont introduceerde het woord ‘gas’, naar de Vlaamse uitspraak van ‘chaos’ Jan Baptist van Helmont 1579-1644 Terwijl de natuurkunde, astronomie en anatomische biologie rasse schreden voorwaarts maakten, lag de scheikunde, zoals we dat tegenwoordig noemen, enigszins achter. De takken van scheikunde werden niet echt onderworpen aan de rationele aanpak die kenmerkend is voor de […]
William Harvey
Volgens William Harvey werd het bloed niet opgebruikt, maar circuleerde het steeds opnieuw William Harvey 1578-1657 Johannes Kepler voerde de astronomie de moderne tijd in door het werk van Nicolaus Copernicus – die op zijn beurt Ptolemaeus bestreed – te ‘voltooien’, en William Harvey was zijn equivalent op anatomisch gebied. Wat Galenus was begonnen en […]
Johannes Kepler
Op een dag zag Kepler ‘een nieuw licht’ toen hij besefte dat de baan van de planeten een ellips is Johannes Kepler 1571-1630 De Duitse wiskundige Johannes Kepler, misschien iets minder gelauwerd dan Copernicus, was een van de sleutelfiguren tot het uiteindelijk accepteren van de gezichtspunten van de Poolse sterrenkundige. Copernicus had als eerste een […]
Galileo Galilei
‘En toch beweegt ze!’ Galilei (over de aarde) nadat hij was gedwongen om zijn heliocentrische visie af te zweren Galileo Galilei 1564-1642 Door zijn leven en door de gevangenschap die hem in zijn laatste jaren was opgelegd verpersoonlijkt Galilei meer dan enig ander het optimisme en de strijd van de wetenschappelijke revolutie. Hij heeft een […]
Francis Bacon
Francis Bacon schreeuwde van de daken dat er een nieuwe rationele methode moest komen Francis Bacon 1561-1626 Stelde William Gilbert voorzichtig een nieuwe, rationele benadering van de wetenschap voor in zijn boek De magnete, Francis Bacon schreeuwde deze zelfde gedachte van de daken. Hoewel Bacon zelf niet echt een wetenschapsman was, was hij wel degene […]
William Gilbert
De magnete van Gilbert wordt gezien als een van de eerste wetenschappelijke teksten William Gilbert 1540-1606 William Gilbert wordt dikwijls gezien als een van de eerste grote Engelse wetenschappers en ook als de eerste grote natuurkundige van de moderne tijd. Hij bestudeerde vooral het magnetisme, op welk terrein hij baanbrekende ontdekkingen deed. Het onderwerp van […]
Andreas Vesalius
Andreas Vesalius stimuleerde om zelf lichamen te ontleden Andreas Veasalius 1514-1564 Er is moed voor nodig om een algemeen aanvaarde autoriteit op welk gebied dan ook in twijfel te trekken, vooral een autoriteit die het al zo’n 1400 jaar heeft volgehouden, en zeker wanneer degene die de bezwaren oppert, pas 28 jaar jong is en […]
Nicolaas Copernicus
Nicolaas Copernicus gebruikte de kerk letterlijk door de sterren vanaf een klokkentoren waar te nemen Nicolaas Copernicus 1473-1543 Het idee dat de planeten rond de zon draaien, en niet rond de aarde, heeft een ongelooflijke uitwerking gehad op de astronomie en de natuurwetenschap in het algemeen, maar vormde vooral een aantasting van de religie. Dat […]
Leonardo da Vinci
De term ‘renaissancemens’ zou speciaal voor Leonardo da Vinci bedacht kunnen zijn Leonardo da Vinci 1452-1519 Het is misschien enigszins verrassend om Leonardo da Vinci aan te treffen in een boek over wetenschappers die de wereld hebben veranderd, aangezien het grootste deel van zijn werk niet is gepubliceerd en in de vergetelheid is geraakt. Hij […]
Johannes Gutenberg
De ontwikkeling die qua wetenschappelijk belang het dichts bij het numerieke stelsel komt Johannes Gutenberg 1400-1468 Johannes Gutenberg werd geboren in de Duitse stad Mainz, waar hij een groot deel van zijn leven doorbracht. Hij kwam uit een familie van munters en metaalbewerkers, ideaal voor zijn opleiding als graveur en goudsmid. Dankzij deze opleiding kon […]
Al Chwarizmi
Van de naam ‘Al Chwarizmi’ is het woord ‘algoritme’ afgeleid Al Chwarizmi ca. 786-850 Een van de grootste wetenschappelijke ontwikkelingen aller tijden was de invoering van de ‘Arabische’ cijfers in de wiskunde. De man aan wie de uitvinding daarvan vaak wordt toegeschreven was Al-Chwarizmi, een Arabische wiskundige, geograaf en astronoom. Strikt gesproken was dit echter […]
Galenus van Pergamum
Galenus’ onderzoek was zo veelomvattend dat er niet veel voor anderen overbleef Galenus van Pergamum 129-201 n.C. Anders dan de andere in dit wetenschapweetjes behandelde personen staat Galenus niet bekend om één enkel wapenfeit, maar om de grote hoeveelheid medische inzichten die hij heeft gepubliceerd. Dat op zichzelf rechtvaardigt opname in dit boek nog niet, […]
Ptolemaeus
Pas 1400 jaar later zou Copernicus het stelsel van Ptolemaeus met succes bestrijden Ptolemaeus 90-168 n.C. Claudius Ptolemaeus’ astronomische en geografische werk heeft van de 2de eeuw n.C. tot de Renaissance een enorme uitwerking gehad op het denken over de aarde en het heelal. Zijn kracht lag daarin dat hij de belangrijke bevindingen van zijn […]
Zhang Heng
Hij ontwierp ‘s werelds eerste seismograaf: Di Dong Yi, aardbewegingsinstrument Zhang Heng 78-139 n.C. Vaak krijgt de westerse wetenschap de eer van ontdekkingen en uitvindingen die al eeuwen eerder waren gedaan door andere culturen. Dit kan komen door een gebrek aan betrouwbare vermeldingen, door moeite om feiten van verzinsels te onderscheiden, moeite om een uitvinding […]
Hipparchus
De eerste die de begrippen lengte en breedtegebruikte bij geografische plaatsbepaling Hipparchus ca. 170-125 v.C. Hipparchus heeft veel tijd besteed aan het bepalen van de positie van de aarde ten opzichte van de sterren. Het resultaat stelde hem in staat om een aantal belangrijke vondsten te doen en berekeningen te maken. De ‘preccessie van de […]
Archimedes
‘Geef me een standplaats en een hefboom en ik kan de aarde bewegen’ Archimedes ca. 287-212 v.C. Geef mij een standplaats en ik kan de aarde bewegen; zou Archimedes hebben gezegd tegen de burgers van Syracuse. De praktische bezwaren van een aan de aarde gebonden bestaan hebben dit wapenfeit verhinderd, maar dat hij zijn beschermheer […]
Aristoteles
Aan de ideeën van Aristoteles is lang een welhaast goddelijk gezag toegekend Aristoteles ca. 384-322 v.C. Het natuurkundige en kosmologische werk van Aristoteles heeft het westerse denken beheerst tot de tijd van Galileo Galilei en Isaac Newton, toen werd bewezen dat veel ervan onjuist was. Hij begon met de algemeen aanvaarde Griekse gedachte dat alles […]
Plato
‘Laat niemand hier binnentreden die niets weet van meetkunde’ Plato ca. 427-347 v.C. Om te begrijpen hoe Plato tot zijn conclusies kwam die zo’n diepe uitwerking hebben gehad op het westerse denken, is het nodig om zijn eigen invloeden te kennen. Hij werd in of bij Athene geboren toen deze stadstaat een van de heersende […]
Democritus van Abdera
Democritus beargumenteert dat het atoom de basis is van alles Democritus ca. 460-370 v.C. John Dalton wordt tegenwoordig algemeen gezien als de grondlegger van de atoomtheorie, vanwege zijn werk in de 19de eeuw, dat poneerde dat de elementen bestonden uit kleine, onzichtbare deeltjes. Het idee van het ‘atoom’ echter, plus een systematische uiteenzetting, bestond al […]
Hippocrates van Kos
Zijn voorschriften hebben meer dan 2000 jaar later hun geldigheid behouden Hippocrates van Kos ca. 460-377 v.C. Veel van wat aan Hippocrates wordt toegeschreven, staat in het Corpus Hippocraticum, een verzameling van zestig tot zeventig medische teksten die werden geschreven aan het eind van de 5de en het begin van de 4de eeuw v.C. Algemeen […]
Pythagoras
‘Alle fysieke zaken, de sterren, het heelal, zijn wiskundig met elkaar verbonden’ Pythagoras ca. 581-497 v.C. Er is maar zeer weinig bekend over het leven van deze Griekse wiskundige en filosoof. Een van de problemen is dat veel van de aan hem toegeschreven wiskundige ontdekkingen in feite misschien het werk zijn van zijn leerlingen, de […]
Anaximander
Anaximander was in feite de ontdekker van het begrip ruimte, een heelal met diepte Anaximander ca. 610-547 v.C. Stel u voor dat iedereen geloofde dat de aarde plat was en in de onmetelijke ruimte door zuilen werd gedragen. Algemeen werd aangenomen dat deze aarde zich in het centrum van een tentvormig heelal bevond, met sterren […]